Kunst

Muziek kan ons rust geven, troosten, afleiden, blij maken, ontregelen of inspireren. Dat geldt voor ons allemaal, ook voor kunstenaars: mensen die zelf scheppen. Regelmatig zijn componisten zo geïnspireerd door een melodie van een collega, dat zij die gebruiken voor hun eigen compositie. Zo blijven inspiratiebron en schepping nog binnen het domein van de muziek. Wat nu als een kunstenaar uit een ander domein zoals schilder- of dichtkunst wordt geïnspireerd door muziek? U voelt ‘m aankomen: zijn er kunstenaars die werken hebben geschapen, gebaseerd op Bachs Hohe Messe?

Ja, die zijn er!

Kunstenares Robyn Sand Anderson zegt kleuren te zien als zij luistert naar muziek en heeft een interpretatie gegeven van de Hohe Messe in vier schilderijen, waarvan ik er hier twee weergeef:

De Oekrainse kunstenares Olha Kizub -‘De smaak van het leven zit in de punt van het penseel, in elke streek die op het doek wordt gezet - de beweging van energie’- heeft dit schilderij gemaakt, gebaseerd op de Hohe Messe:

De Nederlandse kunstenares Anneke Ingelse vertelt opnieuw het verhaal van de Goudse Glazen; de gebrandschilderde glas-in-loodramen van de Sint-Janskerk in Gouda. Mede geïnspireerd door de Hohe Messe die zij zelf ook heeft gezongen, heeft zij het Agnus Dei uitgebeeld:

De Hohe Messe laat ook dichters niet onberoerd. Elizabeth Burns vergelijkt de Hohe Messe met liggen in zout water: Bach houdt je wel drijvende.

Listening to Bach’s B Minor Mass in the kitchen

Finally, I’m done with the phone calls and everything else
and when I switch on the radio it feels like lying in salt water –
all I need to do is breathe: Bach will keep me afloat.
I’m mixing yeast into flour, making rolls for my daughter’s
birthday breakfast in the morning, kneading and kneading
the dough then setting it to rise; arranging in a glass
the last of the tiny pink roses with a sprig of green,
finding the blue candles and ironing the tablecloth,
the one my granny embroidered, sweeping the floor,
thinking about the hot August night of the birth,
and about the people we met on Westray last week,
and the presents I still need to wrap, and Bach himself
who is like a mountain covered in wildflowers,
and the singers in the Albert Hall who, the conductor says,
get close to godliness through this performance;
and I’m wondering, as all those voices fill my kitchen
with the Mass, if this is what he means: the sense
of time and place dissolving, so what divides us
from the past and elsewhere, and from each other,
falls away, and everything’s connected and we are all
drops of water in this enormous breaking wave.

                                               Elizabeth Burns

Ook Brian Yapko dicht over de Hohe Messe, zeggend dat de harmonieën zo intens zijn dat zij branden – alsof de Heilige Geest de Hohe Messe heeft gecomponeerd.

On Singing Bach’s Mass in B Minor

The harmonies are so intense they burn—
As if the Holy Ghost composed this Mass
And meant it to ignite the soul, to turn
The devil’s weapons into fragile glass

That shatters from these echoes of God’s mind!
There is no room for evil in the wake
Of soul-sung notes and heartfelt words combined.
The music is so beautiful I shake

With wonder at the power of the Trinity
As if Christ whispered to the great Baroque
Composer who wrought disciplined-divinity
And built cathedrals with each brilliant stroke

Of quill to manuscript. As trumpets blare
The melody, our counter-song’s a nod
Not only to the brotherhood we share
But to the very glory of how God

Breathed into life a masterpiece not meant
For Leipzig only or the German nation
But for mankind. Just listen! Heaven sent
Such genius as composed this vast creation—

A mass which breathes of Life for those who pray,
And weep and strive and yearn and vocalize—
It feeds us as we bow our kyrie
And bids us in our suffering to rise,

Our searching souls aspiring ever higher
To cut through time and space as with a sword!
We pray as if with voices cleansed with fire
For Bach’s work sings the glory of the Lord.

                                       Brian Yapko

Er is nog meer (maar niet zo heel veel meer) kunst te vinden op internet, die rechtstreeks door de Hohe Messe is geïnspireerd. Bovenstaande is mijn keuze. Zoals ook op andere plaatsen op deze website probeer ik mijn voorkeur niet te laten blijken. Die heb ik wel, u ook? Eén beeld zal ik niet meer vergeten en komt dicht bij het onzegbare van Bachs muziek: ‘… it feels like lying in salt water – all I need to do is breathe: Bach will keep me afloat.’