Tenslotte

Het is zover: afgelopen weekend heeft ons koor tweemaal de Hohe Messe uitgevoerd. Eén van de grootste kunstwerken ooit gemaakt, hebben wij herschapen. Het is een goede uitvoering geweest, waaraan solisten, zangers, instrumentalisten én de dirigent met enthousiasme en plezier hebben meegewerkt.

Ik ga niet mijn commentaar of gevoel weergeven; laat ik slechts zeggen dat ik enige vorm van emotie die nadelig was voor een goede uitvoering buiten wist te sluiten tot precies na het laatste slotakkoord van de laatste uitvoering.

Sindsdien is het in onze WhatsApp groep nog niet stil geworden. Naast vergeten muziekstandaarden of drinkbekers is het een prima middel om woord te geven aan je emotie. Het onzegbare duiden gebeurt vaak met een analogie, arm als onze taal is om het rijk der muziek te beschrijven. Eén van onze zangers, Christina, gaf een indrukwekkende beschrijving van het gehele Hohe Messe project, van repetities tot en met uitvoering, aan de hand van het bouwen van een huis: ‘Heel indrukwekkende concerten, eindelijk het hele Hohe Messe gebouw kunnen ervaren. Beginnend met je suf studeren op de plattegrond, voor jezelf een kleine maquette bouwen hoe het huis wel zou zijn en voelen, maar nu met het orkest samen eindelijk het huis binnentreden en alle kamers één voor één driedimensionaal ervaren. Complex omdat het zo veel meer is dan op de plattegrond te zien was en tegelijkertijd eenvoudig omdat het er gewoon is.’ (cursief is van mij)

Vooral haar laatste zin trof mij zeer en vormt begin en einde van deze website. Ik heb genoten van het beschrijven op deze website van de complexe Hohe Messe, en mag tegelijkertijd -met ieder ander- genieten van het resultaat zonder kennis van de complexiteit: het is er immers gewoon. Dan toch weer dit: zoiets moet Bach ook hebben gevoeld toen hij niet lang voor zijn overlijden de laatste noot van deze mis had gecomponeerd: nu is het er. Wat is er erger dan een encyclopedie waarvan de ‘Z’ ontbreekt?

Ik zal dus niet -of niet vaak- meer een bijdrage aan deze website toevoegen, niet alleen omdat ons project is afgelopen - het huis staat, maar ook omdat het voor mij licht obsessieve trekjes begon te krijgen. Ik heb veel gepraat en weinig gezegd; één van de woorden die regelmatig terugkwam in mijn bijdragen was ‘onzegbaar’. Afgelopen zomer ben ik op een wandeling bij Ruinen een gedicht van Abel J. Herzberg tegengekomen op een zwerfkei aan de rand van een bos grenzend aan een heideveld. Eén strofe beschrijft nauwkeurig alles ‘wat ik niet uitspreken kon, maar toch uitspreken moest’:

Na het einde van de tweede uitvoering tijdens het in ontvangst nemen van het applaus heb ik mijn dichtgeslagen partituur van Bachs Hohe Messe zó gemanoeuvreerd, dat de voorkant van het kaft naar het publiek was gekeerd met daarop  B A C H  -  Messe in h-Moll  goed zichtbaar. Dat heb ik bewust gedaan. Zeer bewust.