Hohe Messe by J.S. Bach, BWV 232, Wouter Olthuis

Tunnelvisie en Verantwoording

door

Tunnelvisie

Collega-zangers van ons Vocaal Ensemble Il Cocodrillo Cante vroegen mij begin dit jaar of ik stukjes over de Hohe Messe wilde schrijven. Zij wilden deze gebruiken om via sociale media ons project onder de aandacht te brengen van belangstellenden. Nu schrijf ik graag, maar weet niet goed rekening te houden met de beperkingen van voornoemde sociale media. Daarom vroeg ik de beheerder van onze website om een extra tabje, waaronder mijn bijdragen zouden kunnen verschijnen. Hij voorzag daarin en ik was tevreden. Ik had mijn schrijflust echter onderschat en voelde mij bezwaard om telkens de webmaster lastig te vallen met het verzoek een nieuw stukje te plaatsen. Wat nu?

Logo van Vocaal Ensemble Il Cocodrillo Cante
Logo van Vocaal Ensemble Il Cocodrillo Cante.

Al eerder had ik zelf websites gemaakt, maar deze hadden weinig inhoud. Nu had ik inmiddels wel wat inhoud, maar geen geschikte website. Een nieuwe site was vrij snel gemaakt, maar niemand zit te wachten om op https://casantikwa.github.io/hm-pages/index.html bijdragen over Bachs Hohe Messe te lezen (deze link is nep, maar lijkt erg op de plek waar ik mijn website heb getest). Natuurlijk wilde ik een nieuwe, passende domeinnaam hebben, maar ik was ervan overtuigd, dat alle geschikte namen rondom ‘Hohe Messe’ al gereserveerd waren, een mooi voorbeeld van tunnelvisie. Zó zelfs, dat ik dit niet eens heb gecontroleerd. Totdat ik dagen later vlak voor het avondeten eens keek, wat er op hohemesse.nl stond. Niets. Helemaal leeg. Deze website was tot mijn verrassing (tunnelvisie!) nog niet eens gereserveerd. Ik heb nog wel het eten afgemaakt maar heb daarna onmiddellijk ‘hohemesse.nl’ gekocht en een dag later de inhoud erop gezet. Sindsdien plaats ik met regelmaat nieuwe bijdragen op deze website en schep er genoegen in hier en daar puntjes op de i te zetten.

registratie van hohemesse.nl
Met blijdschap geven wij kennis van de registratie van 'hohemesse.nl' op 28-3-2023.

Verantwoording

Er is al veel over de Hohe Messe geschreven. Wat kan een amateur op dit gebied (zoals ik) daar nog aan toevoegen? Of ook: hoe kan een amateur het beschikbare materiaal gebruiken voor eerdergenoemd doel? Mijn antwoord op deze vraag is: door beperking. Ik zal dat toelichten. In mijn professionele leven heb ik veel artikelen gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschriften. De indeling daarvan staat meestal vast. Delen van die indeling zijn onder meer: …/ waarnemen / resultaten en discussie / conclusies / … . Door het mijzelf opleggen van beperkingen (‘bij twijfel: weglaten’) en mij slechts te baseren op ‘waarnemen / resultaten’ lukt het mij om bijdragen te leveren, die niet botsen met bijdragen van professionele musici of musicologen. Ik neem slechts waar, bijv. tijdens koorrepetities of door het lezen van reeds gepubliceerde bijdragen over de Hohe Messe, en het enige wat ik doe, is de lezer -u dus- bij de hand te nemen en te wijzen op bepaalde aspecten van mijn waarneming. Niets meer. Ik ga in mijn bijdragen dus discussies uit de weg, laat staan dat ik conclusies trek; dat is het terrein van musicologen. Desondanks blijft er dan nog genoeg te melden over aan opvallende waarnemingen.


Het verhaal van de Hohe Messe gaat over het christelijke geloof en het opsommen van de belangrijkste regels hiervan. In sommige van mijn bijdragen gaat het daarom ook over dat geloof en zijn drie-enige god. Ik hecht er waarde aan om te proberen objectief én vrijmoedig over de betekenis van het geloof in de Hohe Messe te schrijven. Natuurlijk was Bach een diepgelovig mens en speelt dat een rol in veel aspecten van de Hohe Messe. U zou bij voorkeur uit mijn beschrijving hiervan niet moeten kunnen opmaken of ik wel of niet een gelovig persoon ben en tegelijkertijd probeer ik geen enkele lezer tegen het hoofd te stoten.

Trappenhuis van Christ Church College te Oxford
Trappenhuis van Christ Church College te Oxford; eigen foto, 2003.

De foto tenslotte die u links (als u landscape leest) of geheel boven (als u portrait leest) ziet, is een deel van het plafond van het trappenhuis dat leidt naar de Grote Hal van het Christ Church College in Oxford. Deze foto heb ik in 2003 genomen. Voor de fijnproevers: deze locatie is gebruikt in één van de Harry Potter films.